श्री दत्तमाहात्म्य - श्रीदत्तावतार

॥ श्रीगणेशाय नम: ॥ ॐ द्रां दत्तात्रेयाय नमः ॥ 

असो आतां ऐक शिष्या । त्रिमूर्ती देववरा मानुनियां । अनसूयेच्या उदरीं येवोनियां । गर्भरूपें वाढती ॥

ज्यांच्या स्मरणें तुटे फांस । त्यासी कैंचा गर्भवास । अज असोनी दाविती खास । भक्ताधीनत्व या लोकीं ॥

अनसूये डोहाळे होती । उत्तम ज्ञान बोले ती । ऐसे नवमास लोटती । करी संस्कार अत्रिमुनी ॥

मार्गशीर्ष पौर्णिमेसी । बुधवारीं प्रदोषसमयासी । मृग नक्षत्रीं शुभ दिवशीं । अनसूयेसी पुत्र झाले ॥

तव अत्रिऋषी येऊन । पाहीन म्हणे पुत्रवदन । तों अकस्मात् त्रिमूर्ती पाहून । विस्मित-मन जाहला ॥

माला कमंडलु अध:करीं । डमरू त्रिशूल मध्यकरीं । शंखचक्र ऊर्ध्वंकरीं धरी । भक्तकैवारी त्रिमूर्त्यात्मक ॥

काषायवस्त्र परिधान । विभूतीचें लेपन । मस्तकीं जटामंडन । वात्सल्यरसायन धाम जें ॥

तें दिव्यरूप पाहून । करसंपुट जोडून । अनसूया अत्रि वंदून । करिती स्तवन सगद्गद ॥

जयजया परात्परा । अजा अव्यया निर्विकारा । जगत्कारणा जगदाधारा । सत्या असंगा उदासीना ॥

सावकाश ज्याच्या पोटीं । परिभ्रमती ब्रह्मांडकोटी । तो तूं व्यापक आमुचे पोटीं । येसी हे खोटी गोष्ट होय ॥

सृष्टीपूर्वीं तूं एक सत्य । स्थितिकालींही न होसी असत्य । प्रळयीं निर्बाधत्वें सत्य । त्वद्वचन असत्य होय कीं ॥

निज बिरुदावळी पाळिसी । वासनावन जाळिसी । भक्तजनां संभाळिसी । आळसी न होसी भक्तकाजीं ॥

स्वयें असोनी स्वतंत्र । भावाच्या भुकेनें होसी परतंत्र । कोण जाणे तुझा मंत्र । भ्रमविसी यंत्रबद्ध विश्व ॥

ह्या रूपा आमुचा नंदन । म्हणणें हें जगीं विडंबन । म्हणूनि तूं बाल होऊन । राहतां मन हर्षेल ॥

पुत्रभावेंकरून । तुझें करितां लालन पालन । जाईल आमुचें मायावरण । म्हणोनी चरण धरियेले ॥

मग बोले वनमाळी । तुम्हीं तप केलें कूलाचळीं । तीन स्वरूपीं त्या वेळीं । तुम्हां दर्शन दीधलें ॥

एकाचें करितां ध्यान । तुम्ही आलेंत कोण तीन । ऐसें तुम्हीं पुसतां दिलें वचन । आम्ही तीन एकरूप ॥

पुढें अतिथी होऊन । जसें मागितलें भिक्षादान । तसेंच देतां नग्न होऊन । अनसूयेपुढें तीन बाळ झालों ॥

आमच्या शक्त्या येऊन । आम्हां मागती प्रार्थना करून । तेव्हां हा पाळणा न व्हावा शून्य । म्हणोनि वरदान मागितलें ॥

तसाच वर देऊन । शक्तींसह केलें गमन । निजभक्त देवगण । त्यांहीं वरदान तुम्हां दिलें ॥

तें सर्व सत्य करावया । पूर्व वरा स्मरावया । लोकीं भक्तिख्याती व्हावया । प्रगट केलें ह्या दिव्यरूपा ॥

तुमचा भाव पाहोन । तुम्हां दिलें म्यां माझें दान । राहीन तुमच्या स्वाधीन । देतों वचन त्रिवार ॥

माझें दर्शन न हो निष्फळ । जें गती दे तत्काळ । असें म्हणोनि तीन बाळ । झाला घननीळ विश्वनाटकी ॥

मग अत्रि करी स्नान । करी जातकर्मविधान । मिळोनियां मुनिजन । जयजयकार करिती ॥

पुष्पें वर्षती सुरवर । वारा चाले मनोहर । जगीं आनंद होय थोर । परात्पर अवतरतां ॥

वांझ वृक्ष झाले सफळ । वंध्येपोटीं आलें बाळ । पळोनि गेला दुष्काळ । अवतरतां मूळपुरुष हा ॥

अनसूया धन्य पतिव्रता । विधिहरिहरांची झाली माता । जिचें स्तनपान करितां । ये तृप्तता त्रिमूर्तीला ॥

बारावे दिनीं अत्रिमुनीं । नामकर्म करोनी । अन्वर्थक नामें तिन्ही । तयांचीं ठेविलीं प्रेमानें ॥

ज्यानें केलें स्वात्मदान । त्याचें दत्त हें अभिधान । सर्वां देई आल्हादन । म्हणोनि चंद्राभिधान ब्रह्मांशा ॥

दुर्वासा नाम रुद्रांशा दे । मग अनसूया आनंदें । पाळणा बांधूनी स्वच्छंदें । बाळा निजवूनी गातसे ॥

( पाळणा ) 

॥ जो जो जो जो रे परात्परा ॥ भजकांच्या माहेरा ॥ध्रु.॥

सह्याद्रीवरि जो अत्रिसुत । अनसूया जठरांत ।

प्रगटुनि विख्यात । हो दत्त ॥

तारिल जो निजभक्त ।जय जगदुद्धारा, उदारा ॥ भजकांच्या माहेरा ॥ जो जो जो जो रे ॥

प्रर्‍हादा देशी विज्ञान । येतां अर्जुन शरण । सिद्धी देऊन उद्धरून । स्वपदीं देशी स्थान ॥

अलर्क यदुतारा, योगिवरा । भजकांच्या माहेरा ॥ जो जो जो जो रे ॥

( पाळणा २ )

 जो जो रे जो जो जयविश्वात्मन् ।

परावर भूमन् । जयजय जय भगवन् ॥ध्रु.॥

चारभूत खाणी । पाळणा बांधोनी । चोवीस तत्वें घेवोनी । दृढतर ओंवोनी ॥

गुणसूत्रें माया । स्तंभीं बांधुनीयां । कर्मदोरी धरूनी । झोंके घेसी वायां ॥

चाळाचाळी टाकूनी । श्रुतिगीत ऐकूनी । घे झोंप उन्मनी । स्वानुभवें करूनी ॥

( पाळणा संपूर्ण ) ॥ 

जो सृष्टिस्थिति संहार करितीं । तयास पाळण्यांत निजवी सती । स्वकरें पुन: पुन: झोंके देती । काय गती भक्तीची हो ॥

॥ श्री गुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥

॥ श्री दत्तमाहात्म्य - अध्याय ३ ॥