श्रीगुरुचरित्र अध्याय - १०

॥ श्री गणेशाय नमः ॥ श्री सरस्वत्यै नमः ॥ श्री गुरुभ्यो नमः ॥ ऐकोनि सिद्धाचे वचन । नामधारक विनवी जाण । कुरवपुरींचे महिमान । केवी जाहले म्हणतसे ॥ १ ॥ म्हणसी श्रीपाद नाही गेले । आणिक सांगसी अवतार झाले । विस्तार करोनियां सगळे । निरोपावे म्हणतसे ॥ २ ॥ सिद्ध सांगे नामधारकासी । श्रीगुरुमहिमा काय पुससी । अंनतरुपें होतीं परियेसीं । विश्वव्यापक परमात्मा ॥ ३ ॥ पुढें कार्यकारणासी । अवतार झाला परियेसीं । राहिला आपण गुप्तवेषीं । तया कुरवक्षेत्रांत ॥ ४ ॥ पाहें पा भार्गवराम देखा । अद्यापि स्थिर-जीविका । अवतार जाहला आपण अनेका । तयाचेनि परी निश्चयावें ॥ ५ ॥ सर्वां ठायीं वसे आपण । मूर्ति एक नारायण । त्रिमूर्तीचे तीन गुण । उत्पत्ति-स्थिति-लयासी ॥ ६ ॥ भक्तजन तारावयासी । अवतरतो ह्रषीकेशी । शाप दिधला दुर्वासऋषीं । कारण असे तयाचे ॥ ७ ॥ त्रयमूर्तीचा अवतार । त्याचा कवणा कळे पार । निधान तीर्थ कुरवपुर । वास तेथे गुरुमूर्ति ॥ ८ ॥ जें जें चिंतिले भक्तजनीं । लाधती श्रीगुरुदर्शनी । श्रीगुरु राहती जया स्थानीं । कामधेनु असे जाणा ॥ ९ ॥ श्रीपादश्रीवल्लभस्थान-महिमा । वर्णावया मी किमात्मा । अपार असे सांगतां तुम्हां । एखादा सांगेन दृष्टांत ॥ १० ॥ तुज सांगावया कारण । गुरुभक्ति वृथा नव्हे जाण । सर्वथा न करी तो निर्वाण । पाहे वास भक्तांची ॥ ११ ॥ दृढ भक्ति असावी मनीं स्थिर । गंभीरपणे असावे धीर । तोचि उतरे पैलपार । इह सौख्य परलोक ॥ १२ ॥ याचि कारणें दृष्टांत तुज । सांगेन ऐक वर्तले सहज । काश्यपगोत्री होता द्विज । नाम तया 'वल्लभेश' ॥ १३ ॥ सुशील द्विज आचारवंत । उदीममार्गे उदर भरीत । प्रतिसंवत्सरी यात्रेस येत । तया श्रीपाद-क्षेत्रासी ॥ १४ ॥ असतां पुढे वर्तमानीं । वाणिज्या निघाला तो उदिमी । नवस केला अतिगहनीं । संतर्पावे ब्राह्मणांसी ॥ १५ ॥ उदीम आलिया फळासी । यात्रेसि येईन विशेषीं । सहस्र वर्ण-ब्राह्मणांसी । इच्छाभोजन देईन म्हणे ॥ १६ ॥ निश्चय करोनियां मानसीं । निघाला तो द्विज उदीमासी । चरण ध्यातसे मानसीं । सदा श्रीपादश्रीवल्लभाचे ॥ १७ ॥ जे जे ठायीं जातां देखा । अनंत संतोष पावे निका । शतगुणें जाहला लाभ अधिका । परमानंदे परतला ॥ १८ ॥ लय लावूनि श्रीपादचरणीं । यात्रेसि निघाला तत्क्षणीं । करावया ब्राह्मणसंतर्पणी । द्रव्य घेतले समागमे ॥ १९ ॥ द्रव्य घेऊनि द्विजवर । निघतां देखती तस्कर । कपटरुप होऊनि संगतीकर । तेही तस्कर निघाले ॥ २० ॥ दोन-तीन दिवसवरी । तस्कर आले संगिकारी । एके दिवशी मार्गी रात्री । जात होते मार्गस्थ ॥ २१ ॥ तस्कर म्हणती द्विजवरासी । आम्ही जातो कुरवपुरासी । श्रीपादश्रीवल्लभ दर्शनासी । प्रतिवर्षी नेम असे ॥ २२ ॥ ऐसें बोलत मार्गेसीं । तस्करीं मारिलें द्विजासी । शिर छेदूनि परियेसी । द्रव्य घेतले सकळिक ॥ २३ ॥ भक्तजनांचा कैवारी । श्रीपादराव कुरवपुरीं । पावला त्वरित वेषधारी । जटामंडित भस्मांगी ॥ २४ ॥ त्रिशूळ खड्ग येरे हातीं । उभा ठेला तस्करांपुढतीं । वधिता झाला तस्करां त्वरिती । त्रिशूळेंकरुनि तयेवेळीं ॥ २५ ॥ समस्त तस्करांसि मारितां । एक येऊनि विनविता । कृपाळुवा जगन्नाथा । निरपराधि आपण असें ॥ २६ ॥ नेणे याते वधितील म्हणोन । आपण आलो संगी होऊन । तूं सर्वोत्तमा जाणसी खूण । विश्वाचे मनींची वासना ॥ २७ ॥ ऐकोनि तस्कराची विनंति । श्रीपाद त्यातें जवळी बोलाविती । हाती देऊनियां विभूति । प्रोक्षी म्हणती विप्रावरी ॥ २८ ॥ मान लावूनि तया वेळां । मंत्रोनि लाविती विभूति गळां । सजीव जाहला तात्काळा । ऐक वत्सा एकचित्तें ॥ २९ ॥ इतुके वर्तता परियेसीं । उदय जाहला दिनकरासी । श्रीपाद जाहले अदृश्येसी । राहिला तस्कर विप्राजवळी ॥ ३० ॥ विप्र पुसे तस्करासी । म्हणे तूं कां माते धरिलेसी । कवणे वधिले या मनुष्यांसी । म्हणोनि पुसे तया वेळी ॥ ३१ ॥ तस्कर सांगे द्विजासी । जाहले अभिनव परियेसीं । आला होता एक तापसीं । वधिलें यांते त्रिशूळें ॥ ३२ ॥ मातें राखिले तुजनिमित्त । धरोनि बैसविले अतिप्रीत । विभूति मंत्रोनि तूंते लावीत । सजीव केला तुझा देह ॥ ३३ ॥ उभा होता आतां जवळी । अदृश्य जाहला तत्काळी । न कळे कवण मुनि बळी । तुझा प्राण राखिला ॥ ३४ ॥ होईल ईश्वर त्रिपुरारि । भस्मांगी होता जटाधारी । तूं भक्त होशील निर्धारी । म्हणोनि आला ठाकोनियां ॥ ३५ ॥ ऐकोनि तस्कराचे वचन । विश्वासला तो ब्राह्मण । तस्करापाशील द्रव्य घेऊन । गेला यात्रे कुरवपुरा ॥ ३६ ॥ नानापरी पूजा करी । ब्राह्मणभोजन सहस्र चारी । अनंतभक्ती प्रीतिकरीं । पूजा करी श्रीपादगुरुपादुकांची ॥ ३७ ॥ ऐसे अनेक भक्तजन । सेवा करिती श्रीपादस्थान । कुरवपुर प्रख्यात जाण । अपार महिमा परियेसा ॥ ३८ ॥ सिद्ध म्हणे नामधारकासी । संशय न धरीं तूं मानसीं । श्रीपाद आहेति कुरवपुरासी । अदृश्य होऊनियां ॥ ३९ ॥ पुढे अवतार असे होणे । म्हणोनि गुप्त, न दिसे कवणा । अनंतरुप नारायण । परिपूर्ण असे सर्वां ठायीं ॥ ४० ॥ श्रीपादश्रीवल्लभमूर्ति । लौकिकी ऐक्य परमार्थी । झाला अवतार पुढे ख्याती । श्रीनरसिंहसरस्वती ॥ ४१ ॥ म्हणे सरस्वती-गंगाधर । पुढील कथेचा विस्तार । ऐकतां होय मनोहर । सकळाभीष्ट साधती ॥ ४२ ॥ ॥ इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्ध-नामधारकसंवादे कुरवपुरक्षेत्रमहिमावर्णनं नाम दशमोऽध्यायः ॥ ॥ श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु ॥