॥ श्री दत्त बावनीं ॥

जय योगीश्वर दत्त दयाळ | तुज एक जगमां प्रतिपाळ ||१||

हे योगीश्वर दयाळु दत्तप्रभू! तुझा जयजयकार असो! तूच एकमात्र या जगामधे रक्षणकर्ता आहेस.

अत्र्यनसूया करी निमित्त | प्रगट्यो जगकारण निश्चित ||२||

अत्रि ऋषी आणि अनसूयामाता यांना निमित्त करुन या जगासाठी खरोखर तू प्रगट झाला आहेस.

ब्रह्माहरिहरनो अवतार । शरणागतनो तारणहार ||३||

तू ब्रह्मा, विष्णु आणि शंकर यांचा अवतार आहेस आणि शरणागतांना तू या भवसागरातुन तारुन नेतोस.

अन्तर्यामि सत चित सुख | बहार सद्गुरु द्विभुज सुमुख् ||४||

तू अंतरंगात सच्चिदानंदरुपाने नियमन करणारा आहेस आणि बाह्य स्वरुपात दोन हात आणि सुंदर मुख असलेला असा सद्गुरु रुप आहेस.

झोळी अन्नपुर्णा करमांह्य | शांति कमन्डल कर सोहाय ||५||

तुझ्या हातात असलेली ही झोळी साक्षात अन्नपुर्णा आहे आणि तुझ्या हाती असलेले हे कमण्डलु शांतीचे प्रतिक आहे.

क्यांय चतुर्भुज षडभुज सार | अनंतबाहु तु निर्धार ||६||

कधी तू चतुर्भुज स्वरुपात असतोस तर काही वेळेस तू षडभुजा धारण करतोस, पण खरे पाहता तू अनंत बाहुधारी आहेस.

आव्यो शरणे बाळ अजाण | उठ दिगंबर चाल्या प्राण ||७||

मी अजाण बालक तुला शरण आलो आहे. हे दिगंबरा ! तू उठ. आता प्राण जाईल अशी स्थिती आहे.

सूणी अर्जुण केरो साद | रिझ्यो पुर्वे तुं साक्षात  ||८||

दिधी ऋद्धि सिद्धि अपार | अंते मुक्ति महापद सार ||९||

पुर्वी तू सहस्त्रार्जुनाचा धावा ऐकुन प्रसन्न झाला होतास आणी त्याला ऋद्धी- सिद्धी दिल्या होत्या. त्यानंतर त्याला मुक्ती देऊन महापद दिले होते.

कीधो आजे केम विलम्ब ? । तुजविण मुजने ना आलम्ब ||१०||

मग आजच एवढा विलंब का करीत आहेस? मला तुझ्याशिवाय कुणाचा आधार नाही.

विष्णुशर्म द्विज तार्यो एम | जम्यो श्राद्धमां  देखी प्रेम ||११||

विष्णुशर्मा ब्राह्मणाचे प्रेम बघुन तू श्राद्धामधे जेवण केलेस आणि त्यांचा उद्धार केलास.

जम्भदैत्यथी त्रास्या देव | कीधी म्हेर ते त्यां ततखेंव ||१२||

विस्तारी माया दितिसुत | इन्द्र करे हणाव्यो तूर्त ||१३||

जंभ राक्षसामुळे देव त्रासले होते तेव्हा तुच त्यांना ताबडतोब मदत केली होती. तू त्यावेळी आपल्या मायेने इंद्राकरवी त्या राक्षसाचा वध केला होतास.

एवी लीला कईं  कईं शर्व | किधी वर्णवे को ते सर्व ||१४||                            

अशा प्रकारच्या अनेक लीला भगवान शंकराने (शर्व) केल्या आहेत. यांचे वर्णन कोण करु शकेल?

दोड्यो आयु सुतने काम | कीधो एने तें निष्काम ||१५||

आयुराज पुत्रासाठी आपण धावत गेलात आणि त्याला निष्काम (कामनारहित) केले.

बोध्या यदु ने परशुराम | साध्यदेव प्रल्हाद अकाम ||१६||

यदुराजाला, परशुरामाला, साध्यदेवाला आणि निष्काम अशा प्रल्हादाला तू उपदेश केला होता.

एवी तारी कृपा अगाध | केम सूणे ना मारो साद ||१७||

अशी तुझी अगाध कृपा असतांना, तू माझी हाक मात्र का ऐकत नाहीस?

दोड अंत ना देख अनंत | मा कर अधवच शिशुनो अंत ||१८||

हे अनंत, धावत ये, माझा अंत पाहु नकोस. या बालकाचा असा मधेच अंत करु नकोस.

जोई द्विज स्त्री केरो स्नेह | थयो पुत्र तुं नि:संदेह  ||१९||

ब्राह्मण स्त्रीचे प्रेम पाहुन तू खरोखर तिचा पुत्र झालास.

स्मर्तृगामि कलितार कृपाळ | तार्यो धोबि छेक गमार ||२०||

स्मरण करतास धावणारा तू , कलियुगामधे तारुन नेणारा, हे कृपाळू, तू तर अगदी अडाणी अशा धोब्याला पण उद्धारले आहेस.

पेटपीडथी तार्यो विप्र | ब्राह्मणशेठ उगार्यो क्षिप्र ||२१||

पोटशुळाने त्रस्त असलेल्या ब्राह्मणास तू तारलेस, आणि व्यापारी ब्राह्मणशेठला वाचवलेस.

करे केम ना मारी व्हार ? | जो आणिगम एकज वार ||२२||

मग देवा, तू माझ्या मदतीला का बरे धावत नाहीस? एकदाच माझ्याकडे पहा!

शुष्क काष्ठने आण्यां पत्र | थयो केम उदासिन अत्र ? ||२३||

वाळलेल्या लाकडाला ही पालवी फुटावी अशी तुझी कृपा असताना, माझी मात्र तू का उपेक्षा करत आहेस ?

जर्जर वंध्या केरां स्वप्न | कर्यां सफळ ते सुतनां  कृत्स्न ||२४||

हे देवा, वृद्ध वंध्या स्त्रीला पुत्र देऊन तू तिचे स्वप्न साकार केलेस, तिचे मनोरथ पुर्ण केलेस.

करी दुर ब्राह्मणनो कोढ | कीधा पुरण एना कोड ||२५||

हे दत्तात्रेय प्रभू ! तू ब्राह्मणाचे कोड बरे करुन त्याची मनीची इच्छा पुर्ण केलीस.

वंध्या भैंस दूझवी देव | हर्युं दारिद्र्य तें ततखेव ||२६||

हे प्रभू! आपण वांझ म्हशीला दूभती केलीस आणि त्या ब्राह्मणाचे दारिद्र्य दूर केलेत.

झालर खाई रिझ्यो एम | दीधो सुवर्ण घट सप्रेम ||२७||

श्रावणघेवड्याच्या शेंगांची भाजी खावुन, आपण त्या ब्राह्मणाला प्रेमपुर्वक सोन्याने भरलेला हंडा दिलात.

ब्राह्मण स्त्रिनो  मृत भरथार | कीधो सजीवन तें निर्धार ||२८||

ब्राह्मण स्त्रीच्या मृत पतीला तू पुन्हा जीवित केलेस.

पिशाच पिडा कीधी दूर | विप्रपुत्र उठाड्यो शूर ||२९||

पिशाच्च पीडा दुर करुन, तू मृत ब्राह्मण पुत्र पुनश्च जीवंत केलास.

हरि विप्रमद  अंत्यजहाथ | रक्ष्यो भक्त त्रिविक्रम तात ||३०||

हे मायबाप ! तू एका हरिजनाचे माध्यमातुन ब्राह्मणाचे गर्वहरण केलेस आणि त्रिविक्रम नावाच्या भक्ताचे रक्षण केलेस.

निमेषमात्रे तंतुक एक | प्होंच्याडो श्रीशैले  देख ||३१||

तंतूक नामक भक्ताला तू एका क्षणांत श्रीशैल पर्वतावर पोहोचवुन दिलेस.

एकी साथे आठ स्वरूप | धरि देव, बहुरूप ,अरूप ||३२||

संतोष्या निज भक्त सुजात | आपी परचाओ साक्षात ||३३||

हे प्रभो, तू निर्गुण असुनही अनेक रुपे धारण करु शकतोस. त्यामुळे एकाच वेळी आठ भक्तांचे घरी भोजनास जाऊन तू  सर्व भक्तांना संतुष्ट केलेस आणि आपल्या साक्षित्वाची प्रचिती दिली.

यवनराजनी टाळी पीड | जातपातनी तने न चीड ||३४||

हे देवा ! तू यवन (मुसलमान) राजाची शारीरिक व्याधी दूर करुन तू जातीभेद किंवा श्रेष्ठ-कनिष्ठ यात काही फरक करत नाहीस हे दाखवुन दिलेस.

रामकृष्णरुपे तें एम | कीधी लिलाओ कंई तेम ||३५||

हे दत्त दिगंबरा ! तू राम व कृष्णाचा अवतार धारण करुन अनेक लीला केल्या आहेस.

तार्यां पथ्थर गणिका व्याध | पशुपंखी पण तुजने साध ||३६||

हे दत्तात्रेय प्रभो, दगड, वेश्या, शिकारी इ.चा पण तू  उद्धार केला आहेस. पशु पक्षी पण तुझ्यातील साधुता जाणुन आहेत.

अधमओधारण तारुं नाम | गातां सरे ना शां शां काम ? ||३७||

हे देवा, तुझे नामस्मरण पापी माणसाला पावन करणारे आहे. तुझे नामस्मरण केल्याने कुठले काम होत नाही?

आधि व्याधि उपाधि सर्व | टळे स्मरणमात्रथी शर्व  !||३८||

हे शिवशंकरा, तुझ्या नुसत्या स्मरणाने आधि-व्याधी, आणि सर्व उपाधी नष्ट होतात.

मुठचोट ना लागे जाण | पामे नर स्मरणे निर्वाण ||३९||

तुझे स्मरण केल्याने मूठ मारणे इ. प्रकारचा त्रास होत नाही, आणि मनुष्य मोक्षपद प्राप्त करतो.

डाकण शाकण भेंसासुर | भूत पिशाचो जंद असुर ||४०||

नासे मूठी दइने तूर्त | दत्तधून सांभाळतां मूर्त ||४१||

या दत्त नामाची धून म्हटल्याने डाकिण, शाकिण, महिषासुर, भूत-पिशाच्च, जंद, असुर पळुन जातात.

करी धूप गाए जे एम | दत्त-बावनी आ सप्रेम ||४२||

सुधरे तेना बंने लोक | रहे न तेने क्यांये शोक ||४३||

दासी सिद्धि तेनी थाय | दुःख दारिद्र्य तेनां जाय !||४४||

जे कोणी धूप लावुन ही दत्तबावनी प्रेमपुर्वक म्हणतात, त्यांना इहलोकी सौख्य प्राप्त होते व अंती मोक्षप्राप्ती होते. त्याला कोणत्याही प्रकारचे दु:ख रहात नाही. सिद्धी जणु त्याची दासी होते व त्याला कधीही दारिद्र्य प्राप्त होत नाही.

बावन गुरुवारे नित नेम | करे पाठ बावन सप्रेम ||४५||

यथावकाशे नित्यनियम | तेने कदि न दंडे यम ||४६||

जे कोणी बावन्न गुरुवार नियमांचे पालन करुन नेहमी दत्तबावनीचे बावन्न पाठ श्रद्धापुर्वक करतात किंवा जसा वेळ मिळेल तसे पाठ करतात त्यांना यमराज कधी दंड करत नाही.

अनेक रुपे एज अभंग | भजतां नडे न माया-रंग ||४७||

हा दत्त दिगंबर जरी अनेक स्वरुपात असला तरी त्याचे मूळ स्वरुप कायम असते, त्यात फरक पडत नाही. दत्त प्रभुंची उपासना करतांना माया-मोह त्रास देत नाहीत.

सहस्त्र नामे नामी एक | दत्त दिगंबर असंग छेक ! ||४८||

दत्तात्रेयाला हजारो नावें असुनही तो मात्र दत्त दिगंबर एकच आहे आणि तो सर्व माया मोहापासुन दूर अलिप्त आहे.

वंदुं तुजने वारंवार |  वेद श्वास तारा निर्धार ||४९||

हे प्रभो, मी तुला वारंवार वंदन करीत आहे. चारही वेद आपल्या श्वासातुनच प्रगट झाले आहेत हे निश्चित!

थाके वर्णवतां ज्यां शेष | कोण रांक हुं बहुकृतवेष ? ||५०||

जेथे हे दत्तात्रेया, तुझे वर्णन करतांना शेष सुद्धा थकुन जातो, तेथे अनेक जन्म घेणार्‍या माझ्यासारख्या पामराची काय कथा?

अनुभव-तृप्तिनो उद्गार  | सूणी हसे ते खाशे मार ||५१||

दत्तबावनी हे अनुभवाचे बोल आहेत. टिकाकाराच्या दृष्टीकोनातुन कोणी याकडे पाहिले तर त्याला प्रायश्चित्त भोगावे लागेल.

तपसी तत्त्वमसि ए देव ! | बोलो जय जय श्री गुरुदेव !! ||५२||

श्री दत्त प्रभो हे तपसी व तेच निर्गुण ब्रह्मस्वरुप आहेत. म्हणुन सर्वांनी आवर्जुन 'जय जय श्री गुरुदेव' म्हणावे.